U komberiwa ku lemuka: Vuhundzuluxeri lebyi bya Xitsonga byi tekiwa ku suka eka nkandziyiso wa ximfumo wa Ndzawulo ya Vululami. Ha swi tiva leswaku byi katsa swihoxo swo tala swa vuhundzuluxeri, naswona hi le ku endleni ka vuhundzuluxeri lebyintshwa byo antswa.

Please note: This Xitsonga translation is taken directly from the official Department of Justice edition. We are aware that it includes many translation errors, and we are working towards a new, better translation.

Xikhomanisiwa xa D: Vulawuri bya Vaaki na Mitirho ya Vusirhelerii: Ku Cinca eka Swiyenge swa Vumbiwa ra Khale

  1. Ku cinciwa ka xiyenge xa 218 xa Vumbiwa ra khale -
    1. hi ku siva eka xiyengentsongo xa (1) marito lama rhangelaka ndzimana ya (a) hi marito lama landzelaka:
    1. Ku ya hi swiletelo swa Holobye wa Vusirheleri na Vuhlayiseki, Khomixinara wa Rixaka u tava na vutihlamuleri bya
    1. hi ku siva ndzimana ya (b) ya xiyengentsongo xa (1) hi ndzimana leyi landzelaka:

    (b) ku thola vakhomixinara va Swifundzankulu;

    1. hi ku siva ndzimana ya (d) ya xiyengentsongo xa (1) hi ndzimana leyi landzelaka:

    (d) ku lavisiwa no sivela mintlawa ya vugevenga lebyi nga kondleteriwa kumbe vugevenga lebyi lavaka vulavisisi bya tiko hinkwaro na ku siveriwa kumbe vutshila byo hlawuleka;

    na

    1. hi ku siva ndzimana ya (k) ya xiyengentsongo xa (1) hi ndzimana leyi landzelaka:

    (k) ku simekiwa na ku hlayisiwa ka xiyenge xa yuniti xa maphorisa xa ku tisa ku rhula lexi nga ta hangalasiwa hi ku seketela na hi xikombelo xa Khomixinara wa Xifundzha.

  2. Ku cinciwa ka xiyenge xa 219 xa Vumbiwa ra khale hi ku siva eka xiyengentsongo xa (1) marito laya rhangelaka ndzimana ya (a) hi marito laya landzelaka:

    1. Ku ya hi xiyenge xa 218(1), Khomixinara wa Xifundzankulu fanele ku va na vutihlamuleri byo-

  3. Ku cinciwa ka xiyenge xa 224 xa Vumbiwa ra khale hi ku siva xipimelo xa xiyengentsongo xa (2) hi xipimelo lexi landzelaka:

    Ku ri leswaku xiyengentsongo lexi nakambe xi fanele ku tirha eka swirho swa vuthu rihi na rihi ra mathlhari leri nghenisaka nxaxamelo wa vatirhi va rona endzhaku ka ku sungula ka Vumbiwa bya Riphabliki ra Afrika Dzonga, 1993 ( Nawu wa 2000 wa 1993),kambe ku nga si amukeriwa tsalwa lerintshwa ra vumbiwa tanihi laha swi languteriweke eka xiyenge xa 73 xa Vumbiwa rolero, loko nhlangano wa tipolitiki lowu ehansi ka matimba ya wona na vulawuri bya wu ngheneleke eka Huvonkulu ya Nkarhinyana, na ku nghenela eka nhlawulo wo sungula wa Palamende ya Rixaka na tipalamende na nhlengeletano ya milawu ya Swifundzankulu ku ya hi Vumbiwa leri vuriwaka.

  4. Ku cinciwa ka xiyenge xa 227 xa Vumbiwa ra khale hi ku siva xiyengentsongo xa (2) hi xiyengentsongo lexi landzelaka:

    1. Vuthu ra Vusirheleri ra Rixaka ri fanele ku tirhisa matimba ya rona na ku tirha mitirho ya rona ntsena hi ku tirhela rixaka hi ku landza kavanyisa ka 11 ka Vumbiwa ra Riphabliki ra Afrika Dzonga, 1996.
  5. Ku cinciwa ka xiyenge xa 236 xa Vumbiwa ra khale –

    1. hi ku siva xiyengentsongo xa (1) hi xiyengentsongo lexi landzelaka:

      Mitirho ya tiko, ndzawulo ya mfumo, Mitirho ya mafambiselo kumbe vuhlayiseki lebyi xikan’we-kan’we ku nga si sungula ku tirha Vumbiwa ra Afrika Dzonga, 1996 (laha endzhakunyana ri vuriwaka“Vumbiwa byintshwa”), byi tirheke mitirho ya mfumo, byi ya emahlweni no tirha hi ku landza milawu leyi tirhaka eka byona ku kondza byi herisiwa kumbe ku katsiwa kumbe ku hlanganisiwa na vandla rihi na rihi leri faneleke kumbe mitirho ya byona yi hlanganisiwa yi khomanisiwa na ya vandla rihi na rihi rin’wana.

    2. hi ku siva xiyengentsongo xa (6) hi xiyengentsongo lexi landzelaka:

        1. Presidente a nga ha thola Khomixini yo pfuxeta ku ngheneriwa ku hundzuluxiwa ka kontiraka, ku thoriwa kumbe ku tlakusiwa, kumbe ku nyikiwa sagwati ra nkarhi kumbe ra swipimelo swa vutirheri kumbe xipfuno xin’wana, leswi nga humelela endzhaku ka 27 Dzivamisoko 1993 na 30 Ndzhati 1994 hi tlhelo ra munhu wihi na wihi la vuriwaka eka xiyengentsongo xa (2) kumbe ntlawa wihi na wihi wa vanhu vo tano.
        2. Khomixini yi nga ha tlherisela endzhaku kumbe ku cinca kontiraka, ku thoriwa, ku tlakusiwa sagwati loko swi nga fanelanga kumbe swi nga lulamangi eka tshamelo ra timhaka eka mhaka yeleyo.

      na

    3. hi ku siva “Vumbiwa leri”, kun’wana na kun’wana laha leswi swi humelelaka eka xiyenge xa 236, hi

      Vumbiwa byintshwa

  6. Ku cinciwa ka xiyenge xa 237 xa Vumbiwa ra khale –
    1. hi ku siva ndzimana ya (a) ya xiyengentsongo xa (1) hi ndzimana leyi landzelaka:

    (a) Ku hlanganisiwa ka mitirho ya mavandla hinkwawo lama ya vuriwaka eka xiyenge xa 236 (1), ku nga katsiwi na masocha laya vuriwaka eka xiyengexa 224(2), endzhaku ka ku sungula ku tirha ka Vumbiwa ra Riphabliki raAfrika Dzonga, 1996, swi fanele ku ya emahlweni, hi mianakanyo yo lavaku simeka—

    (i) mafambiselo yo nyawula eka xiyenge xa tiko hinkwaro xa mfumo ku endlela ku tirhana na timhaka leti welaka eka vulawuri bya xiyenge xa tiko hinkwaro; na

    (ii) mafambiselo yo nyawula eka xifundzankulu xin’wana na xin’wana ku tirhana na timhaka leti welaka endzeni ka vulawuri bya mfumo wa xifundzankulu xin’wana na xin’wana”; na

    1. hi ku siva ndzimana ntsongo ya (i) ya xiyengentsongo xa (2)(a) hi ndzimana ntsongo leyi landzelaka:

    (i) mavandla lama ya vuriwaka eka xiyenge xa 236(1), ku nga katsiwi na masocha, ya fanele ku tshama ma ri ma mfumo wa rixaka,lowu wu faneleka ku tirhisa vutihlamuleri byelebyo hi ku tirhisana kun’we na mimfuno ya Swifundzankulu;

  7. Ku cinciwa ka xiyenge xa 239 xa Vumbiwa ra khale hi ku siva xiyengentsongo xa (4) hi xiyengentsongo lexi landzelaka:

    1. Ku ya hi ku landza nawu wihi na wihi lowu tirhaka, rifuwo, timfanelo vutihlamuleri na milandzu ya mavuthu hinkwawo lama ya vuriwaka eka xiyenge xa 224(2) swi fanele ku hlengeletiwa eka Vuthu ra Vuhlayiseki ra Rixaka hi ku landza swiletelo swa Holobye ya Vusirheleri.