Isigaba 84 SomThethosisekelo Omutjha Sithathwa Njengesimumethe Isigatjana Esingezelelwe Ngokulandelako:
- UMongameli kumele athintane namaSekela kaMongameli —
- ekuthuthukiseni nekusetjenzisweni kwemibandela kaRhulumende weNarha; > 1. kiyo yoke imiraro emalungana nekambiso yeKhabinedi begodu nokwenziwa kwemisebenzi ePalamende;
- ekunikelweni kwemisebenzi kumaphini wakaMongameli;
- ngaphambi kokubekwa eenkhundleni kweenkhulu ngaphasi komThethosisekelo lo namkha nanyana ngimuphi umThetho, okufaka hlangana ukukhethwa kwabajameli benarha kwezombanganarha namkha abanye abajameli emazweni wangaphandle;
- ngaphambi kokukhethwa kwamaKomitjhini wokuPhenya;
- ngaphambi kokumenyezelwa kwereferendamu; begodu
- ngaphambi kokulitjalelwa kwabagwetjiweko.
Isigaba 89 SomThethosisekelo Omutjha Sithathwa Njengesimumethe Iingatjana Ezingezelelwe Ngokulandelako:
- Iingatjana (1) nesesi-(2) zisebenza nakuSekela likaMongameli.
Ipharagrafu (a) Yesigaba 90 (1) YomThethosisekelo Omutjha Ithathwa Njengefundeka Ngokulandelako:
(a) iSekela likaMongameli elikhonjwe nguMongameli;
Isigaba 91 SomThethosisekelo Omutjha Sithathwa Njengesifundeka Ngokulandelako:
91. IKhabinedi
- TIKhabinedi ibunjwa nguMongameli, iSekela likaMongameli begodu—
- nabo abangadluliko ema-27 abamalunga wesiBethamthetho seNarha begodu bakhethwe ngokulandela isigatjana 8 ukufikela ema-12; begodu
- nomunye kwaphela ongasilo ilunga lesiBethamthetho begodu okhethwe ngokulandela isigatjana (13), kuphela lokha uMongameli, ngokuthintana namaSekela wakhe begodu nabarholi beenhlangano ezizibandakenyeko, ukobana zitjho bona ukukhethwa kwakhe kuyatlhogeka.
- Enye nenye ihlangano ephethe iinhlalo ubuncani bazo obuma-80 ebandleni lesiBethamthetho inelungelo lokukhetha iphini likaMongameli hlangana namalunga wesiBethamthetho.
- Lokha ihlangano ingekho namkha ingekho ihlangano ephethe iinhlalo ezidlula ama-80 , ihlangano ephethe iinhlalo ezingaphezulu kwezinye iinhlangano elandela ngokwesibili ngobunengi beenhlalo eziphetheko, nanyana ngiyiphi enye yazo inelungelo lokukhetha iSekela likaMongameli elilodwa hlangana namalunga wesiBethamthetho seNarha.
- Ekukhethweni kwalo iSekela likaMongameli lingazikhethela bona lihlala lililunga namkha lilisa ubulunga besiBethamthetho na.
- ISekela likaMongameli lingasebenzisa amandla begodu kumele lenze imisebenzi ethweswe isikhundla seSekela likaMongameli mThethosisekelo namkha inikelwe e-ofisini lelo nguMongameli.
- ISekela likaMongameli liphatha isikhundla—
- Bekube mhlana amalanga ama-30 kuSihlabantangana 1999 ngaphandle kwalokha nakatjhidiswa ngomunye namkha adoselwa emva yihlangano inelungelo lokukhetha ngokulandela isigatjana (2) nesesi-(3); namkha
- Kufikela lapha umuntu okhethwe ukuba nguMongameli emva kwaMakhetho wesiBethamthetho seNarha abanjwe ngaphambi kwamhlana amalanga ama-30 kuSihlabantangana 1999, athoma ukusebenza.
- Ukuvuleka kwesikhundla seSekela likaMongameli singazaliswa yihlangano ekhethe loyo oliSekela likaMongameli.
- Ihlangano ephethe iinhlalo ezibuncani obuma-20 besiBethamthetho seNarha begodu equnte ukuthatha indima kuRhulumende wesiBethamthetho seNarha, inelungelo lokunikelwa isikhundla sinye namkha kwendlu sinye seKhabinedi lezo abatjhiwo esigatjaneni (1) (a) bazokubekwa kizo, ukuya ngenani leenhlalo eziphethwe ngiyo lesiBethamthetho seNarha nakuqondiswe neenhlalo eziphethwe ngezinye iinhlangano ezithatha indima.
- Iinkhundla zeKhabinedi zimele ukunikelwa iinhlangano ezithatha indima ngokulandela indlela elandelako:
- Inani leenhlalo ezabelwe esikhundleni esisodwa kumele libekwe ngokwehlukanisa inani leenhlalo zoke esiBethamthethweni seNarha eziphethwe ngokuhlanganelwa ziinhlangano ezithatha indima ngenani leenkhundla lezo abatjhiwo esigatjaneni (1) (a) bafanele bakhethe kizo kuzaliselwe ngomunye godu.
- Imiphumela, kungathathwa amadesimali wesithathu nalandelako nakakhona, kuzakuba inani leenhlalo ezabelwe isikhundla.
- Inani leenkhundla ezifanele ukwabelwa ihlangano ethatha indima zizakuquntwa ngokuhlukanisa inani leehlalo zoke eziphethwe siBethamthetho seNarha ngenani elitjhiwo endimeni (b).
- Imiphumela, ngaphasi kwaloku okutjhiwo endimeni (e), itjengisa inani leenkhundla elabelwe ihlangano leyo.
- Lokha ukusetjenziswa kwendlela etjhiwo ngaphezulu kuletha inani elidluleleko elingeze lamumathwa linani leenkhundla ezabelwe iinhlangano, lenani elidluleleko lizakuphikisana nenani elidluleleko elifana nalo elitholwe ngenye ihlangano namkha iinhlangano, begodu noma ngisiphi isikhundla namkha iinkhundla ezisaleleko azikabiwa zifanele zabelwe ihlangano namkha iinhlangano ezithintekako ngokulandela inani elidluleleko.
- UMongameli emva kokuthintana namaSekela kaMongameli nabarholi beenhlangano ezithatha indima kumele—
- athathe isiqunto malungana neenkhundla ezifanele ukwabelwa iinhlangano ezahlukahlukeneko ezithatha indima ngokulandela inani leenkhundla ezabelwe zona ngokwesigatjana (9);
- bakhethe esokhundleneso ilunga lesiBethamthetho elililunga lehlangano leyo eyatjelwe isikhundleso ngaphasi kwendima (a) ukobana abe ngozoziphendulela esikhundleneso.
- nakutlhogeka bona umThethosisekelo namkha iinrhuluphelo zombuso omuhle ziphumeleliswe, atjhugulule noma ngiyiphi indaba ngaphasi kwepharagrafu (a) ngokulandela isigatjana (9);
- basuse esikhundleni loyo obekwe ngaphasi kwepharagrafu (b)—
- nayikuthi uMongameli ubawiwa Mrholi wehlangano leyo uNgqongqotjhe loyo kumele bona enze lokho; namkha
- nangabe lokho kudingwa mnqopho womThethosisekelo namkha kuseenrhuluphelweni zombuso omuhle; namkha
- Azalise, nakunefuneko, ngaphasi kwepharagrafu (b), isikhundla sika.
- Isigatjana (10) sifanele ukusetjenziswa ngomoya omumethwe emnqopheni wombuso wobumbano lesitjhaba, begodu uMongameli nalaba asebenza nabo bafanele babe nerhuluphelo ukufikelela lapha bezwanakhona boke lokha nabasebenzisa isigatjanesi; ngaphandle kwalokha nakungakghonekiko bona kufikelelwe ekuzwaneni kwabo boke kulokhu—
- ukusetjenziswa kwamandla atjhiwo endimeni (a) (c) namkha (d) (ii) yesigatjana leso, isiqunto sikaMongameli sizakuphumeleliswa;
- ukusetjenziswa kwamandla atjhiwo eendinyaneni (b), (d) (i) namkha zesigatjana leso esinamatha umuntu olilunga lehlangano yakaMongameli, isiqunto sikaMongameli sizakuphumeleliswa; begodu
- ukusetjenziswa kwamandla atjhiwo endimeni (b) namkha (e) yalesosigatjana esithinta umuntu loyo olilunga lehlangano yakaMongameli, isiqunto sikaMongameli siyaphumeleliswa.
- Nangabe isikhundla esinikelweko sitjhugululwa ngokulandela isigatjana (10) (c), abathintekako kumele batjhiye iinkhundla zabo, kodwana banelungelo, nakungenzeka, lokungakhethwa kabutjha kwezinye iinkhundla ezabelwe iinhlangano zabo ngokwehlukahlukana, ngokulandela amatjhugululo lawo.
- UMongameli—
- ngokuthintana namaSekela wakaMongameli nabarholi beenhlangano ezizibandakanyako kumele—
- abonelele ngesikhundla esithile esizakuba ngesalowo otjhiwo esigatjaneni (1)(b) nakutlhogekako ngokulandela isiqunto sikaMongameli ngaphasi kwesigatjaneso;
- abeke esikhundleneso umuntu ongasilo ilunga lesiBethamthetho, ukuba nguNgqongqotjhe oziphendulelako esikhundleneso;
- azalise, nakutlhogekako, ngaphasi kwepharagrafu (b) isikhundla somuntu lowo; namkha
- emva kokuthintana namaSekela kaMongameli nabarholi beenhlangano ezizibandakanyako kumele asuse esikhundleni loyo obekwe ngaphasi kwepharagrafu (a) nakutlhogekako ngokomnqopho womThethosisekelo namkha ngeenrhuluphelweni zombuso omuhle.
- Imihlangano yeKhabinedi kumele ikhanjiswe nguMongameli, namkha nangabe uMongameli alaya njalo, liSekela likaMongameli: nakuphela amaSekela wakaMongameli bazakukhambisa leyo mihlangano ngokutjhidelana ngaphandle kwalokha iindingo zombuso nomoya umumethwe eminqopheni yombuso webumbano lesitjhaba ziveza okwahlukileko.
- IKhabinedi kaRhulumende weNarha yesitjhaba begodu nesidingo sikaRhulumende onekghono.
Isigaba 93 SomThethosisekelo Omutjha Sithathwa Njengesifundeka Ngokulandelako:
93. Ukubekwa eenkhundleni kwamaSekela waboNgqongqotjhe
- UMongameli, emva kokuthintana namaSekela wakaMongameli nabarholi beenhlangano ezikhona kuKhabinedi, angasungula iinkhundla zamaSekelabo.
- Ihlangano inelungelo lokwabelwa isikhundla seSekela likaNgqongqotjhe sinye namkha ukwedlula ngokulandela ukujanyelwa kwayo nangendlela iinkhundla zeKhabinedi zabiwa ngayo.
- Okutjhiwo sigaba 91(10) kufika ku (12) kusebenza, ngamatjhuguluko afaneleko, nakumaSekelabo, begodu ekusetjenzisweni kwalokho, nakutjhiwo uNgqongqotjhe namkha isikhundla kumele kufundwe njengathi kutjhiwo iSekela likaNgqongqotjhe namkha isikhundla seSekela likaNgqongqotjhe ngokwahlukahlukana.
- Nangabe umuntu ubekwe esikhundleni njengeSekela likaNgqongqotjhe sananyana ngisiphi isikhundla esinikelwe uNgqongqotjhe—
- ebujameni bakaNgqongqotjhe othintekako, iSekela likaNgqongqotjhe kumele lisebenzise amandla begodu lenze nemisebenzi enikelwe uNgqongqotjhe loyo ngokulandela noma ngimuphi umThetho obekiweko, namkha onikelwe iSekela likaNgqongqotjhe ngaphasi kwemilayo kaMongameli; begodu
- nanyana sikhombiso sananyana ngimuphi umthetho wakaNgqongqotjhe kumele kuhlathululwe njengokufaka hlangana neSekela likaNgqongqotjhe osebenza umsebenzi ngaphasi kwendima (a) onikelwe nguNgqongqotjhe lowo kuSekela likaNgqongqotjhe elisebenza esikhundleni sakhe.
- Lokha iSekela likaNgqongqotjhe nalitshwilileko namkha nanganyana kungaba ngaliphi ibanga lingakghoni ukusebenzisa amandla namkha ukwenza umsebenzi walo, uMongameli angabeka omunye esikhundleneso bona abe liSekela likaNgqongqotjhe, namkha angabeka omunye umuntu bona asebenze esikhundleni saloyo oliSekela likaNgqongqotjhe, bona asebenzise amandla wokwenza yoke imisebenzakhe, namkha asebenzise amandla athileko namkha enze umsebenzi othileko.
Isigaba 96 SomThethosisekelo Omutjha Sithathwa Njengesimumethe Iingatjana Zokuzaliselela Ezilandelako:
- AboNgqongqotjhe baziphendulela ngamunye ngamunye kuMongameli wesiBethamthetho seNarha ngokuphathwa kweminyango yabo, begodu woke amalunga weKhabinedi aziphendulela ngokuhlanganyela ekwenzeni imisebenzi yakaRhulumende weNarha neenkambiso zawo.
- AboNgqongqotjhe kumele balawule imiNyango yabo ngokulandela ikambiso ebekwe yiKhabinedi.
- Lokha uNgqongqotjhe nakabhalelwa kulawula umNyango ngokulandela imithetjhwana yeKhabhinedi, uMongameli angabawa othintekako bona abuyisele ilawulo yomNyango wakhe endleleni ekhambisana nemithetjhwana leyo.
- Nayikukuthi uNgqongqotjhe othintekako abhalelwa kulandela isibawo sikaMongameli ngaphasi kwesigatjana (5), uMongameli angamsusa loyo esikhundleni—
- nayikukuthi nguNgqongqotjhe otjhiwo kusigaba 91 (1)(a), emva kokuthintana noNgqongqotjhe loyo, begodu lokha uNgqongqotjhe angasilo ilunga lehlangano kaMongameli namkha angasuye uMrholi wehlangano ezibandakanyako, emva kokuthintana nomrholi wehlangano leyo uNgqongqotjhe loyo alilunga layo; namkha
- nayikuthi nguNgqongqotjhe otjhiwo esigabeni 91 (1) (b), emva kokuthintana namaSekela wakaMongameli begodu nabarholi beenhlangano ezizibandakanyako.